Posts

Showing posts from March, 2019

द्वितीयः समुल्लासः

द्वितीय-समुल्लास भाग्यवान् सन्तान गर्भाधान के पूर्व एवं पश्चात् के कर्त्तव्य  उत्तम सन्तान होने की विधि जन्म समय और उसके पश्चात् के कर्त्तव्य पाँच वर्ष तक माता द्वारा शिक्षा पिता द्वारा प्रारम्भिक शिक्षा भूत-प्रेत शब्द का अर्थ उन्मादादि रोगों का भूत-प्रेतादि नाम धरना भूत-प्रेतादि के निवारणार्थ ढोंग ग्रह-शान्ति का ढोंग जन्म-पत्री-सम्बन्धी ढोंग शीतला-मन्त्र-तन्त्र-यन्त्र आदि का ढोंग वीर्य-रक्षा के लाभ, और वीर्यनाश से हानि माता-पिता तथा आचार्य से शिक्षा ग्रहण का काल सन्तानों के लाड़न में हानि तथा ताड़न में लाभ चोरी आदि के त्याग और सत्याचार-ग्रहण की शिक्षा अभिमान से हानि छल-कपट-कृतघ्नता से हानि सामान्य व्यवहार की शिक्षा धर्मयुक्त कर्म के ग्रहण और दुष्टकर्म के त्याग का उपदेश सन्तान के शत्रु माता-पिता के लक्षण उपसंहार (समु. २) अथ द्वितीयसमुल्लासारम्भः अथ शिक्षां प्रवक्ष्यामः   सम्पूर्ण सत्यार्थप्रकाश   Click now [इस समुल्लास में बाल-शिक्षा के विषय में लिखेंगे] [भाग्यवान् सन्तान] “मातृमान् पितृमानाचार्यवान्”, “आचार्यवान् पुरुषो वेद।”  ये शतपथब्राह्मण [और छान्दोग्य उप०] के वचन हैं।  [शतपथ ब्र

प्रथमः समुल्लासः

प्रथम-समुल्लास ओ३म् की संक्षिप्त व्याख्या  अनेकार्थक शब्दों के अर्थ का निश्चय अर्थज्ञान में सहायक प्रकरण  ओम् आदि ईश्वर-नामों में प्रमाण प्रमाण वचनों की व्याख्या अग्नि आदि कहाँ ईश्वर वा भौतिक के वाचक ओम् से गृहीत नामों की विस्तृत व्याख्या 'शन्नो मित्रः' मन्त्रगत मित्रादि नामों की व्याख्या मित्रादि शब्द ईश्वर के ही वाचक 'शन्नो मित्र' मन्त्र की व्याख्या 'नमो ब्रह्मणे' मन्त्र की व्याख्या त्रिविध ताप निवारण ईश्वर के अन्य नामों की व्याख्या  परमात्मा के अनन्त नाम मङ्गलाचरण विचार आधुनिक मङ्गलाचरण का खण्डन आर्षग्रन्थों में ओम् वा अथ शब्द ॥ओ३म्॥ अथ सत्यार्थप्रकाशः [अथ प्रथमसमुल्लासारम्भः] [अथ-ओङ्कारादि-ईश्वरनामानि व्याख्यास्यामः] सम्पूर्ण सत्यार्थप्रकाश   Click now [इस समुल्लास में ‘ओङ्कार’ आदि ईश्वर-नामों की व्याख्या करेंगे] ओ३म् शन्नो॑ मि॒त्रः शं वरु॑णः॒ शन्नो॑ भवत्वर्य॒मा। ओ३म्  शन्न॒ऽइन्द्रो॒ बृह॒स्पतिः॒ शन्नो॒ विष्णु॑रुरुक्र॒मः॥ नमो॒ ब्रह्मणे॒ नम॑स्ते वायो॒ त्वमे॒व प्र॒त्यक्षं॒ ब्रह्मा॑सि। त्वामे॒व प्र॒त्यक्षं॒ ब्रह्म॑ वदिष्यामि ऋ॒तं व॑दिष्यामि स॒त्यं व॑दिष्यामि तन्